Transitiemodel voor professionele samenwerking gemeenten in sociaal domein

In de praktijk is het voor gemeenten, zorgverzekeraars en welzijns- en zorgaanbieders zacht gezegd een stevige uitdaging om samen vorm te geven aan regie in het sociaal domein en de eerste lijn. Het “transitiemodel voor het sociaal domein” biedt hiervoor eenvoudige handvatten. Dit model is ontwikkeld op basis van een analyse van de samenwerking tussen tien gemeenten met de regionale welzijns- en zorgaanbieders.

In de dagelijkse praktijk van welzijn en zorg blijken de geformuleerde gemeentelijke ambities veel lastiger door te voeren dan verwacht en de risico’s hiervan worden steeds beter zichtbaar. Gemeenten en aanbieders wijzen daarbij naar elkaar. Aanbieders vinden dat gemeenten veel te weinig duidelijkheid geven. Ze voelen zich miskend en buitenspel gezet, omdat ze nauwelijks worden betrokken bij de herinrichting van het sociaal domein. Gemeenten vinden dat aanbieders de eigen organisatie in plaats van de cliënt voorop zetten.

In dit samenspel spelen de eerstelijns zorgorganisaties een bijzondere rol, want in potentie kunnen zij de sleutelrol vervullen. Dat betekent wel dat er een constructieve samenwerking moet ontstaan tussen gemeenten, zorgverzekeraars, de eerstelijns organisaties en de andere zorg- en welzijnsaanbieders.

De centrale vraag is: hoe geven gemeenten, zorgverzekeraars en welzijns- en zorgaanbieders gezamenlijk vorm aan de regie in het sociaal domein en de eerste lijn? Op basis van een analyse van de samenwerking tussen gemeenten en welzijns- en zorgaanbieders in tien gemeenten, verklaren wij in dit artikel waarom vormgeving van de regie in de praktijk zo lastig is. Daarom hebben we het “transitiemodel voor het sociaal domein” ontwikkeld dat hierbij eenvoudige handvatten. In samenhang met de condities voor veelbelovende samenwerking biedt het een handelingskader voor samenwerking.