De onvrede van zorgprofessionals over de mate waarin verantwoording wordt gevraagd over de inzet en de resultaten van zorg vond onlangs een uitweg met de actie van huisarts Marco Blanker, die de doorgeschoten bureaucratie binnen de zorg verbeeldt via de paarse krokodil.
Het is hoog tijd voor een fundamentele herbezinning op de wijze waarop we met elkaar verantwoording over geleverde zorg en resultaten organiseren. Veel zorg en ondersteuning heeft geen eenduidig start- en eindpunt, waardoor de maatschappelijke opbrengsten en individuele resultaten zich moeilijk laten meten. Vertrouwen in vakmanschap en competenties wordt met de mond beleden, maar verstikt door regels en protocollen die incidenten moeten uitsluiten.
De herbezinning zou moeten starten bij de professionals zelf. Zij zijn de bron op basis waarvan de juiste parameters vastgesteld kunnen worden om de (mate van) verantwoording af te leggen. Daarbij zouden we het lef en de creativiteit moeten hebben om te kijken naar andere manieren van verantwoorden.
Geïnstitutionaliseerd wantrouwen
Wat zegt bijvoorbeeld huisarts Toosje Valkenburg? “Zolang men niet bereid is het geïnstitutionaliseerde wantrouwen om te buigen naar professioneel vertrouwen, zullen de paarse krokodillen in groten getale blijven opduiken in de zorg. Net als in 2015, toen we met het actiecomité ‘Het roer moet om’ met het boekje ‘Help! de dokter…’ dezelfde kafkaëske bureaucratie ter discussie stelden.”
Zij vervolgt: “Bij de beroepsethiek van elke professional hoort de vraag over publieke verantwoording, over geld en over inhoud. Maar de enige vraag die echt iets zegt over de geleverde kwaliteit, is om aan de professional zelf te vragen welke parameters echt iets zeggen over de kwaliteit van zijn werk. En ze daar de informatie over terug te geven en interprofessioneel leren te stimuleren. Om elkaar aanspreken de norm te maken en dat te faciliteren.”
Anders verantwoorden
De Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) onderzoekt in het adviestraject ‘Anders verantwoorden’ hoe verantwoording beter kan bijdragen aan goede zorg en ondersteuning. In het advies, dat dit voorjaar verschijnt, staat voor de Raad de vraag centraal hoe verantwoorden in de zorg anders kan, zodat het niet alleen als last wordt ervaren, maar ook bijdraagt aan verbetering van zorg. De RVS wil op basis van praktijkvoorbeelden tot een perspectiefwisseling komen, en in dit advies bekijken hoe een andere verantwoordingspraktijk kan worden gerealiseerd.
Download hier het hele artikel