Regelmatig krijgt Gietema Wevers notarissen de vraag of organisaties in de eerstelijnszorg verplicht zijn tot instelling van een cliëntenraad. Deze vraag is helaas niet met een eenvoudig ‘ja’ of ‘nee’ te beantwoorden. Het wetsvoorstel Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen 2018 maakt het er niet eenvoudiger op. Notarissen Oskar Gietema en Linda Koeslag-Meijer geven enkele handvatten voor de praktijk.
De cliëntenraad is geregeld in de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz). Op grond van de Wmcz zijn instellingen in de zin van de Wet toelating zorginstellingen (WTZi) verplicht tot instelling van een cliëntenraad. In de eerste lijn is de WTZi onder meer van toepassing op huisartsenpraktijken, verloskundigenpraktijken, tandartsenpraktijken, paramedische praktijken, huisartsenposten en gezondheidscentra. Hiermee zijn die organisaties naar de letter van de wet verplicht tot instelling van een cliëntenraad.
Standpunt NZa
In de praktijk zien wij dat eerstelijns zorgorganisaties meestal geen formele cliëntenraad hebben ingesteld en dat zij hiertoe ook niet worden verplicht door toezichthoudende instanties, zoals de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). De NZa stelt zich in meerdere openbare fusiebesluiten in het kader van de zorgspecifieke concentratietoets bij fusies tussen eerstelijns zorgorganisaties op het standpunt dat onder meer instellingen voor huisartsenzorg, verloskundige zorg, kraamzorg, mondzorg, paramedische zorg en farmaceutische zorg, niet verplicht zijn om een cliëntenraad te hebben. Dit standpunt is gebaseerd op de wetsgeschiedenis van de Wmcz.
Nieuwe koers
Op 20 december 2017 is echter het wetsvoorstel ‘Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen 2018’ ingediend bij de Tweede Kamer. Dit wetsvoorstel stelt een cliëntenraad ook verplicht voor de meeste eerstelijns zorgorganisaties, ongeacht de rechtsvorm. Iedere rechtspersoon, organisatorisch verband en natuurlijke persoon die bedrijfsmatig zorg verleent of doet verlenen als bedoeld bij of krachtens de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz), én waar in de regel meer dan tien natuurlijke personen zorg verlenen, is op grond van het wetsvoorstel verplicht om een cliëntenraad te hebben (met de mogelijkheid om uitzonderingen vast te stellen). Hiermee lijkt de wetgever een andere koers te willen gaan varen.
Auteur: Linda Koeslag-Meijer, Oskar Gietema (Gietema Wevers Notarissen)
Download het volledige artikel hier: