Schokkende cijfers
– 1 op de 11 à 12 thuiswonende 65-plussers is ondervoed.
– Bij kwetsbare ouderen die thuiszorg ontvangen is dat zelfs 1 op de 6.
– In ziekenhuizen gaat het om 1 op de 7 patiënten.
De gevolgen zijn groot: verlies van spiermassa, tragere wondgenezing, langere opnames en hogere kosten. “Ondervoeding is een genegeerd probleem, ook in de eerstelijn,” aldus Bianca Rootsaert, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Diëtisten (NVD).
Samenwerking boven versnippering
De Agenda Ondervoeding is een initiatief van NVD en Voedingscentrum, in samenwerking met tientallen partijen. Wetenschappers, beleidsmakers, mantelzorgers, zorgverleners en ouderen zelf leverden input. Het doel: versnipperde initiatieven bundelen en één gezamenlijke beweging starten.
Geen losse projecten meer, maar gedeeld eigenaarschap. Iedere discipline of organisatie krijgt of pakt een rol in vroegsignalering en aanpak.
Screening en preventie
Vroegsignalering is essentieel. Zeker bij hoogrisicogroepen moet direct ingegrepen worden, zonder te wachten op screening. Voor andere situaties beveelt de agenda vijf gevalideerde tools aan, waaronder de NUFI en MNA-shortform.
Screening is geen luxe: ondervoeding ontstaat vaak geleidelijk en blijft onzichtbaar tot het te laat is. Vroege herkenning kan ernstige gezondheidsproblemen voorkomen.
Acht doelen, één agenda
De agenda formuleert acht centrale doelen, met nadruk op bewustwording, preventie, samenwerking en gepersonaliseerde behandeling. Concrete acties worden gekoppeld aan aanjagers en tweejaarlijkse netwerkbijeenkomsten. Zo wordt kennisdeling gestimuleerd en overlap voorkomen.
Politieke erkenning, geen extra geld
Staatssecretaris Judith Tielen (VWS) nam de agenda in ontvangst en zegde toe het onderwerp in bestaand beleid te integreren. Extra financiering kwam er niet. Dat betekent dat betrokken organisaties ruimte moeten maken binnen hun bestaande middelen.
Toch is de steun van VWS belangrijk: ondervoeding krijgt hiermee een plek in het preventiebeleid, waar tot nu toe vooral aandacht uitging naar obesitas.
Eerst voeding, dan beweging
Rootsaert wees op de koppeling met valpreventie: “Bij valpreventie moet de focus ook gericht zijn op ondervoeding, naast beweging.” Een ondervoede oudere mist de kracht om baat te hebben bij trainingsprogramma’s. Goede voeding moet daarom een vast onderdeel zijn van elk preventietraject.
Blik vooruit
De ambities reiken tot 2035: dan moet ondervoeding in Nederland merkbaar zijn teruggedrongen. Dat vraagt om structurele veranderingen in de eerstelijn: routineuze screening, nauwere samenwerking en aandacht voor voeding in opleidingen.
De winst is groot: betere kwaliteit van leven voor ouderen, minder ziekenhuisopnames en lagere maatschappelijke kosten.
“We moeten ondervoeding niet langer over het hoofd zien. Het is een basisvoorwaarde voor gezondheid en zelfstandigheid, zeker ook in de eerstelijn,” besluit Rootsaert.
Meer weten over de Agenda Ondervoeding NL en de rol van de eerstelijn? Lees het volledige artikel hier!
