Eerste lijn kan leren van ervaringen Verenigde Staten met integrale bekostiging

In de Verenigde Staten mogen aanbieders van geïntegreerde eerstelijnszorg bij kostenbesparing bij gelijkblijvende kwaliteit de helft van die besparing zelf houden. Een voorbeeld voor Nederland? Op zich wel, al moet nog wel de vraag worden beantwoord of het binnen de Zorgverzekeringswet mogelijk is.

Jeroen Struijs heeft via zijn werk als senior onderzoeker bij het RIVM de ontwikkeling van integrale bekostiging van diabeteszorg in de eerste lijn vanaf het begin meegemaakt. ‘Voor de manier waarop wij dit in Nederland aanpakken, gebruikmakend van een hoofdaannemer en onderaannemers, bestaat internationaal meer aandacht dan velen denken’, zegt hij. ‘Vanuit het RIVM hebben we hiernaar verschillende onderzoeken gedaan, om de ervaringen in beeld te brengen vanuit kwaliteits- en kostenperspectief. De invoering van integrale bekostiging trok internationaal de aandacht en leidde ertoe dat ik werd uitgenodigd om verschillende lezingen over ons werk te geven.’

En ook dat kreeg een vervolg; Struijs werd geselecteerd voor een Harkness fellowship van het Amerikaanse Commonwealth Fund, een charitatieve organisatie die fellowships beschikbaar stelt voor onderzoek dat gericht is op verbetering van zorgsystemen. En hij onderzocht vanuit de Harvard University een jaar lang verschillende innovatieve bekostigingsmodellen in de Verenigde Staten (VS) en Engeland.

Vooral in de VS en Engeland bestaat op dit moment veel aandacht voor innovatieve bekostigingssystemen, zegt Struijs. ‘Nederland heeft daar al een start mee gemaakt via integrale bekostiging in de tijd dat Ab Klink minister van Volksgezondheid was’, vertelt hij, ‘dus andere landen kijken met belangstelling naar de vraag of het bij ons gaat werken. Maar ondertussen zijn ze er zelf ook al mee aan de slag gegaan. Vooral in de VS wordt in het kader van Obamacare nu heel veel ontwikkeld op dit gebied. Alleen doen ze het daar op een andere grondslag dan wij in Nederland. Wij zetten vooral in op substitutie van zorg door het verbeteren van de samenwerking in de eerste lijn en tussen de eerste en tweede lijn: via bundled payment van eerstelijns zorgaanbieders voorkomen dat patiënten in het ziekenhuis moeten worden behandeld of opgenomen. In de VS wordt ook geëxperimenteerd met bundled payments maar wordt gekozen voor een systeem waarbij het ziekenhuis tot bijvoorbeeld negentig dagen na ontslag van de patiënt verantwoordelijk blijft voor de kosten van diens zorg. De achterliggende gedachte is dat doorverwijzing naar de thuiszorg veel goedkoper is dan naar een revalidatiecentrum, en dat ziekenhuizen dus zullen inzetten op gestructureerde samenwerking met thuiszorgorganisaties. Of dit inderdaad het gewenste resultaat oplevert, wordt op dit moment onderzocht.’