Jeugdzorg en de ondersteuning aan langdurig zieken en ouderen zijn sinds 1 januari 2015 de verantwoordelijkheid van gemeenten. Er zijn veel raakvlakken met de eerstelijnszorg uit de Zorgverzekeringswet. De werelden van de zorg en gemeenten schuiven in elkaar. Daarom is het interessant om te zien hoe contracteren en verantwoording afleggen in de praktijk gaat. De Eerstelijns analyseert.
Met de decentralisaties is niet alleen zorg verschoven, maar ook de budgetten, toezicht en controle. En daar schort het een en ander aan. De Koninklijke Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) gaf vorig jaar al aan dat de onduidelijke governance die ontstaan is door de decentralisatie om regie vraagt van VWS via de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), het Zorginstituut Nederland (ZIN), de inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) en de Autoriteit Consument en Markt (ACM) . De NBA roept de rijksoverheid op haar systeemverantwoordelijkheid te nemen zodat de zorg niet verstrikt raakt in complexe administratieve processen. Zorgorganisaties die te maken hebben met de Wlz, Wmo of Jeugdwet moeten immers rekening houden met zorgverzekeraars, gemeenten, zorgregio’s, branche- en beroepsverenigingen en patiëntenverenigingen. De complexe verantwoordingsstructuur die in 2015 is ontstaan, heeft ervoor gezorgd dat er niet langer sprake is van een enkele paarse krokodil (het symbool voor overbodige, tijdrovende en dus frustrerende bureaucratie), maar van een hele krokodillenfarm.
De bijna 400 gemeenten geven de inkooprelatie die ze vanaf 2015 moeten oppakken, nog heel vaak vorm als de vertrouwde maar ouderwetse subsidierelatie. Kenmerkend hiervoor is dat aan de voorkant onvoldoende duidelijk is welke afspraken precies zijn gemaakt en op welke wijze verantwoording zal worden afgelegd. Meestal is afgesproken dat een goedkeurende accountantsverklaring moet worden overlegd. Maar los van de hoge kosten daarvan, kan een accountant op basis van vage afspraken geen objectief oordeel geven. Hij zal dus een slag om de arm houden. Dus luidde men de noodklok door te verklaren dat controle op zorgcontracten van gemeenten een onmogelijke opgave is.
Hoe kunnen we de opstelling van gemeenten verklaren? Onbekendheid met het onderwerp lijkt het meest voor de hand te liggen. In veel gevallen is daarom de bestaande werkwijze met de bestaande partijen gecontinueerd in een nieuw, maar krapper financieel jasje.