Diverse organisaties die voorstander zijn van thuisbevallingen luiden de noodklok. Maar het is te laat: de verloskundige zorg wordt al gedicteerd vanuit de ziekenhuizen. Een overzicht van de stand van zaken op hoofdlijnen.
Sinds 2006 is de Zorgverzekeringswet (Zvw) van kracht. De basis hiervan zijn marktwerking tussen verschillende aanbieders, inkoop door zorgverzekeraars en concurrerende aanbieders. Oftewel strijd om de gunst van de patiënt. De zwangere vrouw heeft daarin altijd een speciale positie gehad, want zorgverzekeraars zien zwangere vrouwen en het ongeboren kind als een interessante doelgroep binnen de populatie. Door de systematiek van bekostiging van de zorgverzekeraars levert deze doelgroep namelijk voorspelbaar meer op dan ze kost. Als gevolg hiervan is marketing en positionering voor zwangeren altijd van belang geweest. De wens van de verzekerde is wet in de verloskunde.
Handel
Door de prestatiebekostiging in de Zvw (2006) worden zwangere vrouwen ‘handel’. Wanneer er geen sprake is van een medische indicatie kunnen ze kiezen voor een thuisbevalling of een (poliklinische) bevalling in het ziekenhuis. Vanwege de bekostiging per bevalling en de dalende trend in het aantal geboortes, hebben de gynaecologen een campagne opgezet: Iedereen heeft recht op een pijnvrije bevalling… In de media wordt de lobby succesvol gevoerd; damesbladen nemen de boodschap over en volgen de trend. De strijd verhardt als de economische crisis het aantal bevallingen verder doet dalen. Verloskundigen doen hun best, maar de gynaecologen zijn veel beter georganiseerd en hebben meer power. Toen ook nog bleek dat de zorgverzekeraars per jaar 240.000 bevallingen moesten afrekenen voor circa 180.000 geboren kinderen, was het pleit beslecht.
Heldere koers
Het sluitstuk van dit proces is de invoering van integrale bekostiging in de verloskunde. Dit is gestart in 2011 en begint in een finale fase te komen. Het initiatief ligt bij de (universitaire) ziekenhuizen en gynaecologen. Daar waar verloskundigen georganiseerd zijn, heeft men een positie weten te verkrijgen. Maar de koers is helder en het effect ook. Nederland gaat mee in de koers van de rest van de wereld met < 10% thuisbevallingen.
Auteur: Jan Erik de Wildt, directeur De Eerstelijns