De decentralisaties van zorgtaken naar de gemeenten zijn een logisch gevolg van maatschappelijke ontwikkelingen die zich al jarenlang voordoen, stelt Han Noten, voorzitter Transitiecommissie Sociaal Domein. Veel te lang is uitgegaan van de gedachte dat iedereen recht heeft op dezelfde zorg en dat doet geen recht aan de verschillen tussen mensen. Het gaat er juist om oplossingen te bieden voor individuele problemen. De decentralisaties faciliteren dit.
Ja, Han Noten wil best geïnterviewd worden. Dat hoort bij zijn rol als voorzitter van de Transitiecommissie Sociaal Domein, zeker nu die commissie net zijn eindrapportage heeft gepubliceerd. “Maar ik wil het verder niet hebben over de decentralisaties, want daar gaat het feitelijk helemaal niet over”, zegt hij. “Het is geen bestuurlijk vraagstuk, het gaat over zorg.”
“In de weg van kwakzalverij naar professionele zorg hebben zich twee belangrijke ontwikkelingen voorgedaan”, vervolgt hij. “Het eerste is dat de zorg geprofessionaliseerd is, ze is ondergebracht bij professionals in organisaties. De negatieve connotatie hierbij is dat de zorg over de heg is gegooid, de positieve is dat de zorg in handen is gegeven van mensen die er verstand van hebben. De tweede belangrijke ontwikkeling is dat in de zorg denken en doen zijn gesplitst en dat doen in taken uit elkaar is gehaald.”
Waardevol leven
Anno 2016 leven we in een welvarende samenleving die ruimte geeft om tot een andere definitie van zorg te komen, aldus Noten. “Het gaat niet meer over de lichamelijke definitie. Het gaat om de vraag hoe het individu een waardevol leven kan blijven leiden. De aandacht verschuift naar zelfredzaamheid, maar zelfredzaamheid is voor mij niet de nieuwe norm. Dat is kwaliteit van leven.”
Nu is er iets ingewikkelds aan de hand met de hedendaagse patiënten, stelt Noten. “Die hebben heel veel kennis vrij beschikbaar, op basis waarvan ze zich als consumenten zijn gaan gedragen. Dit leidt tot een totaal andere relatie met zorgaanbieders. Niet de arts, maar de patiënt bepaalt wat kwaliteit van leven is.” Het probleem is dat de zorg zich niet in gelijke tred mee ontwikkelt. “Rondom de patiënt is zoveel professionele en bestuurlijke verantwoordelijkheid actief dat je vooraf kunt zien: dit kán niet goed gaan. De zorgcomplexiteit is voor iedereen ondoorgrondelijk geworden.” De decentralisaties, stelt Noten, gaan over de vraag hoe je dit probleem oplost. ”Dat doe je door zorg in samenhang aan te bieden waar dat nodig is. Mensen hebben te veel kennis om zich nog als object te laten behandelen. Ze hebben voor hun zorgvraag een oplossing nodig die past bij hun situatie.”
Download het volledige artikel hier: