De ANW-zorg aan ouderen heeft onder de uitdagende corona-omstandigheden goed gefunctioneerd, meldt Vilans.
Op verzoek van de World Health Organization (WHO) bracht Vilans het effect van de coronapandemie op de ANW-zorg aan ouderen in beeld. “Omdat in Nederland deze zorg heel goed geregeld is, kregen wij als enige land het verzoek om ANW-zorg te beschrijven”, aldus Henk Nies. Hij is bij Vilans directeur strategie en ontwikkeling en leider van het onderzoeksteam.
Solide structuur
De belangrijkste conclusie van het onderzoek is dat, ook in coronatijd, ouderen tijdens ANW-uren goed toegang hadden tot kwalitatief goede eerstelijnszorg. De solide structuur van de ANW-zorg heeft zichzelf bewezen, vertelt Lian Stouthard, senior onderzoeker bij Vilans. “Natuurlijk moest er soms opgeschaald en geïmproviseerd worden, maar dat kon binnen de bestaande structuur. De juiste lijnen lagen er al, er hoefde geen nieuwe dienstverlening opgetuigd te worden. ANW-zorg was en bleef de juiste zorg op de juiste plek.”
De regionale samenwerking tussen organisaties nam in coronatijd toe. Dat had voornamelijk effect op zorgverlening overdag, maar ook in ANW-uren werd hiervan geprofiteerd. Thuiszorgorganisaties werkten nauwer samen bij nachtelijke zorgroutes en er was meer contact met de huisartsenposten. “Het belang van goede afstemming is door corona nadrukkelijker naar voren gekomen”, zegt Stouthard.
Advance care planning
De goede samenwerking tussen huisartsenposten en thuiszorgorganisaties heeft ertoe geleid dat veel ouderen, al dan niet noodgedwongen, thuis konden blijven. Dit was nodig om de druk op de ziekenhuizen te beperken én omdat mensen niet naar een verpleeghuis wilden. Een factor die daarbij waarschijnlijk ook een rol speelde, was de inzet van advance care planning (ACP). Stouthard: “Veel organisaties waren hier al mee bezig, maar corona heeft het in een stroomversnelling gebracht.”
Stimulerende rol
Het Nederlandse WHO-onderzoek biedt lessen voor de toekomst van de ANW-zorg voor ouderen. Dit is van belang vanwege de toenemende vergrijzing en het tekort aan zorgpersoneel. Meer structurele samenwerking in de thuiszorg en met de huisartsenpost is een must, stellen de onderzoekers.
Stouthard heeft de indruk dat vooral samenwerkingsverbanden die vóór corona al goed op gang waren gekomen, een echte versnelling hebben doorgemaakt. “Daar worden nu zaken verdiept. Of dat ook zo is bij nieuwe verbanden die onder druk zijn ontstaan, zal de toekomst leren.” Regionale ondersteuningsorganisaties, zoals een Regionaal Overleg Acute Zorg (ROAZ) kunnen een stimulerende rol vervullen, vult Nies aan. “Zij kunnen een goede evaluatie doen en daar lessen uithalen. Maar ook de ervaringen van de werkvloer zijn erg relevant. Hoe kijken we terug op werken in een crisisperiode, wat kunnen we meenemen naar het ‘normale’ samenwerken?”
ANW-zorg
De publicatie over de ANW-zorg heeft als titel Betere toegang tot eerstelijnszorg voor ouderen in avonden, nachten en weekenden. Met dit onderzoek draagt Vilans namens Nederland bij aan de serie Country Vignettes van de World Health Organization (WHO), afdeling Europa.
Auteur: José van der Waerden