Uit de eigen context, met de concepten en paradigma’s van deskundigen naar het Catalaans gezondheidssysteem kijken, een vergelijking maken met het Nederlandse gezondheidssysteem algemeen, de strategie en organisatie van de eerstelijnszorg specifiek en vanuit die reflectie inspiratie opdoen en leren.
De masterclass eerstelijns bestuurders is afgesloten met een studiereis naar Barcelona en het Catalaanse zorgsysteem. De focus was tweeledig: het gezondheidszorgsysteem en de regionale- en lokale organisatie van de eerstelijnszorg. Opvallend is dat de organisatie van het systeem op macroniveau en micromanagement heel goed op elkaar aansluit.
De drie belangrijkste trends: een systeem in transitie, minder budget beschikbaar en ontwikkelende transparantie en verantwoording. De drie belangrijkste verschillen: belasting gestuurd systeem, nationale infrastructuur met gunningen voor zes tot tien jaar en tachtig procent van de zorgaanbieders in loondienst in not-for-profit organisaties.
Er zijn culturele en historische verschillen met het Nederlandse systeem. Zo staat Spanje op de tweede plaats van de wereld in medicijngebruik en heeft het land te maken met veel meer illegalen dan wij. Daarbij was het nationale zorgsysteem tot de eurocrisis erg mild voor asielzoekers en illegalen. Zelfs kinderen van hen die nog in het land van afkomst verbleven, kregen de gezondheidszorg vergoed. Het Spaanse systeem is goedkoper dan het Nederlandse maar ook Spanje vergrijst en de kosten van de zorg dreigen te exploderen. Men is al circa tien jaar op zoek naar oplossingen. De economische crisis heeft het veranderingsproces van het zorgsysteem versneld.
Crisis in Spanje betekent een extreem hoge werkloosheid (45 procent onder Catalaanse jongeren) en afnemende inkomens. Ook in de zorgsector. Het meest ingrijpende overheidsbesluit is de bezuiniging op een van de grootste kostenposten: het salaris. Doordat zorgaanbieders in loondienst zijn, kon de overheid de afgelopen jaren het salaris met veertien procent verlagen en doorgroei bevriezen. Het is onduidelijk wanneer deze maatregel wordt opgeheven, maar men verwacht dat dit samenhangt met het herstel van de economie.
Een andere maatregel is het beperken van de toegang tot het zorgsysteem. Door de druk van de crisis is het proces slordig verlopen en heeft men te snel wetten erdoor gedrukt. Daardoor zijn er enkele doelgroepen “vergeten” en zijn bijvoorbeeld nonnen nu niet meer verzekerd. Het pakket is versoberd, de toegang beperkt voor illegalen en er zijn eigen betalingen ingevoerd. Daardoor heeft inmiddels 25 procent van de mensen een aanvullende verzekering.
Er zijn al langer pogingen om het ondernemerschap bij zorgaanbieders en organisaties te stimuleren. Er zijn enkele financiële prikkels ingevoerd, zoals het variabel maken van inkomsten door een koppeling aan proces- en uitkomstindicatoren. Een huisarts in loondienst van een gezondheidscentrum kan tot vijftien procent extra inkomen genereren als hij aan een set indicatoren voldoet. Interessant is dat men het effect van dit pay for performance (P4P) heeft gemonitord en dat er geen verbetering meer is, na het bereiken van de incentives. Niettemin blijven de behaalde resultaten wel in belangrijke mate bestaan. Men ontwikkelt dit systeem verder.
Ook zijn er meer commerciële ziekenhuizen en zijn privéklinieken met zelfstandig gevestigde medisch specialisten in opkomst.
Deelnemers masterclass eerstelijns bestuurders leren tijdens studiereis Barcelona
De deelnemers masterclass eerstelijns bestuurders op studiereis in Barcelona. Wat hebben ze geleerd?
